Franciscanerwever (Euplectes franciscanus) 2008 - 2011
Tekst en Foto's: Nora en Herm Nelissen
Het verschil in koppel- en/of koloniekweek
2008
Bij de eerste WvP (werkgroep voor Ploceidae = wevers, wida’s en mussen) bijeenkomst op 30 juli 2008 waren we meteen verkocht. Deze wever had zo’n prachtige oranjerode kleur en we kochten bij een lid een mooie Franciscanerweverman en bij een ander lid een Franciscanerweverpop, wat later een Zwartbuikweverpop (Euplectes nigroventris) bleek.
Trots thuisgekomen met onze nieuwe aanwinst laten we ze in een volière los. (220x190x180cm) Hier verblijven ze samen met een koppel Napoleonwevers (Euplectes afer afer). Al snel hebben de Napoleonwevers een nest met 3 eitjes. Een week later heeft ook de Franciscanerweverman het nest klaar. Hij gebruikt bruine kokosvezel, hooi, vers gras en riet (miscanthus), wat door ons in de volière is geplaatst.
Het vrouwtje inspecteert het nest en al snel ligt er een klein blauw eitje in. We meten het ei (van de zwartbuikweverpop) met een schuifmaat: 15,5 x 13,0 mm. Het popje vliegt iedere keer van nest af als we in de buurt komen en begint zich dan snel te poetsen. Dit verschijnsel komt bij meerdere weversoorten voor. De Franciscanerweverman is ontzettend fel en verdedigd zijn nest zo erg dat de Napoleonweverman het met de dood moet bekopen. Omdat de eitjes van de Napoleonwever onbevrucht zijn, vangen we snel het popje eruit en zetten we het in in een andere volière bij het andere Napoleonwever koppel.Na 2 weken is het Franciscanerwevernest verlaten en ontdekken we dat het ei onbevrucht is.
Gelukkig, want anders hadden we een hybride gekweekt (Franciscanerwever x Zwartbuikwever) wat niet onze bedoeling is.
Poppen determineren is best lastig en er is weinig informatie over. We zijn blij dat we samen met de WvP alle gegevens hierover verzamelen.
De man begint zijn prachtkleed te verliezen en we beseffen dat het broedseizoen voor dit ‘koppel’ is afgelopen.
Om zijn felheid een beetje te temperen zijn we op zoek gegaan naar een extra pop. Gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar na lang zoeken heeft een nieuw lid van de WvP, een groep vogels gekocht, waaronder een Franciscanerweverpop. Zelf kan ze hier niets mee en ze bied haar ter overname aan. We reageren snel en op 30-03-2009 kunnen we haar gaan halen. Thuisgekomen wordt ze even apart gezet omdat het te donker is om haar te laten wennen aan de nieuwe omgeving.
Voeding:
Wij voeren een gemengd zadenmengsel aan al onze vogels, bestaande uit: 1750 g wildzangzaad, 1750 g exoten, 500 g sijsjes extra, 100 g haagbekzaad, 300 g grote parkietenzaad met zonnebloempitten, 225 g graszaad (verschillende soorten door elkaar), 150 g negerzaad, 50 g mariadistel, ter voorkoming van coccidiose, atoxoplasmose, 50 g paddy (ongepelde rijst), 50 g dari/milo (rood en wit gemengd), 25 g aleppo (dennensoort), ter voorkoming van schimmelinfecties, 25 g gepelde zonnepitten en 25 g gebroken haver.
Ook voeren we een ei/krachtvoer mengsel aan al onze vogels, bestaande uit: 250 g Insectzachtvoer, 250 g Insectpaté premium (50% insecten), 265 g eivoer, 100 g opfokvoer (kuikens en kwartels), 50 g gemalen lijsterbessen, 20 g stuifmeelpoeder, 5 g insectpoeder, 5 g Gistocal, 20 g grit, 10 g spirulina en 25 g gemalen gemengd zadenmengsel (zie boven)
Voordat dit aan de vogels gegeven word, word het te voeren gedeelte gemengd met ontdooide pinky’s en buffalowormen, vitamines en soms honing (afwisseling)
Ook krijgen ze grit, maagkiezel, sepia, onkruidzaden (gekocht of zelf uit de natuur gehaald), levende buffalowormen en levende meelwormen aangeboden.
De volière is aanbeplant met snelgroeidende klimop, snelgroeiende coniveer en buxus. Ieder voorjaar word er riet en bamboe (stengels) in geplaatst.
Mais word in bloempotten gepoot en dit word gebruikt als vers nestmateriaal, als aanvulling op cocos (bruin en wit), wit nestmateriaal, haar en tabakstengels.
De planten worden als het nodig is bewatert. Iedere dag vers drink- en badwater.
2009
Op zaterdag 4 april plaatsen we de Franciscanerweverman en zijn twee poppen zonder andere vogels in de kleinste volière (nummer 3; 150x70x180cm) Dit is wel vroeg in het seizoen, maar het schijnt ze goed te bevallen. Omdat de nieuwe pop groter is dan de pop die we als eerste hadden gekocht, bieden we de eerste kleine pop ter determinatie bij de WvP aan. We komen erachter dat we in het bezit zijn van een Zwartbuikweverpop (Euplectes nigroventris) en verkopen haar aan een andere kweker, die met deze soort kweekt.
Op dat moment hebben we maar één koppel en Euplectus wevers broeden in kolonie.
De Franciscanerweverman bouwt al een nest in zijn winterkleed. Als het nieuwe popje haar eerste twee blauwe eitjes erin legt, is de man nog steeds niet op kleur. Ze bekleed de binnenkant en bouwt het nest verder af. Op een gegeven moment kunnen we de eitjes ook niet meer zien liggen door de kokosvezel. We verwachten ook dat de eitjes daarom onbevrucht zullen zijn, wat later ook blijkt. Ook deze eitjes meten we met een schuifmaat: 16,8 mm x 12,5 mm.
De man breekt het nest af en bouwt daarna weer een nieuw op dezelfde plaats. Weer liggen er twee blauwe eitjes in, die weer onbevrucht zijn, en het nest wordt weer afgebroken. Na onze vakantie liggen er opnieuw twee blauwe eitjes in weer een nieuw nest. Ze weten niet van ophouden, maar de pop broedt niet en de man breekt het nest opnieuw af. De eitjes vallen stuk op de grond. Onze moed zakt ons in onze schoenen met steeds onbevruchte eitjes. De vogels willen wel, maar het lukt niet. We laten ze al de gehele tijd veel met rust wat ook niet echt helpt.
Maar, met de wekelijkse onderhoudsbeurt ontdekt Herm tussen de klimop op ongeveer 50 cm van de grond een nieuw nest met al twee eitjes erin. De opening zit aan de achterkant en je kunt er net met een spiegel in kijken. Het lijkt erop alsof de Franciscanerwevers ons voor de gek willen houden met dit andere nest. We laten ze maar met rust.
Als we op een dag thuis komen staat de deur van de kleine volière open en de Franciscanerwevers zitten doodleuk in de andere volière tussen de andere vogels. Snel voelt Herm in het nestje, pluisjes, jongen?. De wevers worden snel gevangen en teruggeplaatst in hun volière. Hopelijk blijven de jongen leven er gebeurt er verder niets vreemds.
Veel pinky’s worden er momenteel gegeten, de meelwormen blijven als laatste over.
Na een week durven we het aan voorzichtig in het nest te kijken en maken meteen een foto. Helaas is deze wazig door de rare manier van het maken van deze foto. We moeten namelijk om het hoekje knippen want de opening zit aan de achterkant, maar we kunnen de twee jongen zien. Ze liggen met hun achterwerk naar de opening. Weer een week verder zien we alleen het staartje wat ook de opening van het nest steekt. Vreemd dat ze niet met hun bekje naar de opening zitten, lijkt ons gemakkelijker met voeren. Op woensdag, 12 augustus 2009 is onze eerste gekweekte Franciscanerwever uitgevlogen. Hij/zij vliegt nog onbeholpen en gaat op de klimopbladeren zitten. Deze bladeren zijn glad en hebben geen houvast, daarom lijkt het dat hij/zij een raar pootje heeft, maar dit is een normaal pootje.
Tegen de avond is het tweede jong ook uitgevlogen en ringt Herm de jongen, één jong kan 2,9 mm om en het andere jong heeft een dikkere ‘enkel’ en krijgt daarom 3,2 mm om. (de laatste lijkt me daarom een man, hij is breder, iets groter dan het ander jong). Ze groeien goed, maar zijn wel banger aangelegd dan hun ouders. Ze zullen nog wel aan ons moeten wennen. Ze vliegen met de dag beter en zitten vaak verstopt in de klimop. De man breekt het nest, waar de jongen in gelegen hebben weer af.
Zal hij dit seizoen nog een nest bouwen. Zullen ze nog één keer jongen krijgen? Onze hoop is weer gegroeid met dit fantastische resultaat.
van links naar rechts; moeder-pop, vader-man en (vermoedelijk mannelijk) uitgevlogen jong.
In de klimop achter mam zit het tweede (vermoedelijk vrouwelijk) jong.
2010
De winter van 2009/2010 is erg koud. De Franciscanerweverman valt net in de rui als het vriest en ligt de volgende dag dood op de grond. Hadden we net een koppel wat jongen grootgebracht heeft, zijn we weer terug bij af. Weer op zoek naar een nieuwe man. Gelukkig heeft weer een ander lid van de WvP voor ons een nieuwe man en nog een extra pop. We willen starten in het seizoen 2010 met een trio (1,2,2). we laten de twee jonge vogels erbij zitten. Maar het pakt anders uit; het ander lid heeft opeens 6 Franciscanerwevers, waaronder de 2 gereserveerde voor ons. De andere krijgen we in bruikleen, omdat hij er tijdelijk geen plaats voor heeft. Helaas overleeft één wever de verhuizing niet en ligt 3 dagen later dood. We starten het broedseizoen 2010 met een kolonie van 1,3,6 Franciscanerwevers.
Tussen de jonge vogels zijn twee mannen, die geregeld krassend zingen en daarbij van onder naar boven bewegen. Het lijkt op dansen!
De oudere man bouwt ontzettend veel nesten in de klimop, sommige breekt hij weer af (na de afkeur van een pop) en bouwt weer nieuwe. Iedere zaterdag controleren we op nieuwe nesten, eitjes e.d. Soms zijn twee poppen bijna tegelijk aan het broeden of ze volgen elkaar op. De 2 jonge mannen oefenen het bouwen van nesten in het lampepoetsergras (pennisetum) en tussen de bamboestengels, maar deze nesten lijken nergens op en worden ook niet afgebouwd. Wel blijft de oudere man achter de twee jongere mannen aanjagen, vooral toen ze een klein beetje op kleur kwamen. Jonge mannen kun je sneller door hun ‘gezang’ en ‘gedans’ herkennen dan aan de kleur. De kleur bevestigd daarna alleen al je vermoeden. Omdat de oudere man achter de jonge mannen aanjaagt, hebben de broedende en voerende poppen wat meer rust. De man voert de jongen niet mee; hij heeft tijd nodig om te baltsen, nieuwe popjes verleiden en bevruchten en andere mannen wegjagen, die in zijn territorium komen.
In de loop van het seizoen vinden we eitjes, dan weer jongen, weer nieuwe nesten, weer eitjes, etc. De jongen worden geringd, zodra ze 5 tot 6 dagen oud zijn. Het is iedere keer weer een zoektocht naar nieuwe nesten, eitjes en jongen in de klimop. Ze zijn aan ons gewend en laten gelukkig alles toe. De jongen worden ook niet na het ringen uit het nest gegooid.
De twee jonge Franciscanerwevers van 2009 zijn duidelijk twee poppen. Ze brengen op het laatst van het seizoen 2010 ook zelf jongen groot onder begeleiding van hun moeder. Dit is dus wat koloniebroed inhoudt. De jonge wevers leren van hun moeder of vader wat voorplanting is.
Ook wordt er geschreven dat ze pas met twee jaar geslachtsrijp zijn, maar dit kweekresultaat bewijst het tegendeel.
Op het eind 2010 hebben we in totaal 11 jonge Franciscanerwevers, waar er helaas nog 4 van zullen sterven. Twee jongen vlogen uit tijdens een storm, één jong vind geen beschutting bij een regenbui en één jong bevriest. Het is geweldig om te beleven hoe deze wevers hun jongen grootbrengen.
Het is ook duidelijk dat Euplectes-wevers in een kolonie in een volière gehouden moeten worden en niet per koppel. Nakweek lukt wel, maar de vogels zijn veel meer op hun gemak in een kolonie. Ze leren zo ontzettend veel van elkaar! Wevers kweken lang door in het late najaar en begin winter. We hebben ze gestopt door de oudere man te vangen en in een broedhok te plaatsen. De moederpoppen en jongen kregen daardoor ook wat rust.
2011
Op het moment dat we steeds meer vorst krijgen, vangen we de Franciscanerwevers en plaatsen ze in de volière in de garage. Hier is het vorstvrij. We willen niet dat er nog meer sterft van de kou. In het voorjaar 2011 gaan er 6 Franciscanerwevers mee naar de WvP- bijeenkomst; het aantal bruikleen vogels gaat terug en de rest wordt geruild. Wij gaan verder met onze kleine kolonie van 9 Franciscanerwevers. (2,6,2). Één jong begint al te krassen, dit zal wel een man wezen. Dit jaar loopt ongeveer hetzlefde als het vorig jaar en in totaal zijn er weer verschillende jongen geboren. We hopen de aankomende seizoenen via de WvP met andere kwekers te kunnen ruilen voor nieuw bloed en andere kwekers te voorzien van een kleine kolonie van deze prachtige wevers.
In 2012 verkopen we de gehele kolonie aan 2 gegadigden. De 2 kolonies worden geheel door ons uitgezocht ivm verwantschap.
We gaan de volgende uitdaging aan!